Torosların gizli cenneti; Ermenek

 Torosların gizli cenneti; Ermenek

Prof. Dr. Hasip Pektaş, 2016

Torosların eteklerine kurulmuş 1400 m. yükseklikteki Ermenek, oldukça eski bir tarihe sahiptir. Hititliler, Romalılar, Bizanslılar gibi pek çok kültürün yaşadığı bu yöre, Roma döneminin iki yüz yıllık yerleşim merkezi olmuş, Türkçe’den başka dil konuşulmayan Karamanoğlu Beyliği’ne de başkentlik yapmıştır. Ermenek adının Romalı komutan Germanicus’dan (Germanikopolis) geldiği; diğer bir tanımla Ermenek’in Türkçe ER (kahraman) MEN (insan) EK (yamaç) sözcüklerinden oluştuğu ve “Kahraman insanların bulunduğu yamaç” anlamına geldiği söylenmektedir. "Cennet Bağları" olarak da bilinmektedir.

Uzun yıllar Konya’ya bağlı olan ve 1989’da ise Karaman’a bağlanan ilçenin merkez nüfusu 1945’te 6.607 iken 2015’de 11.228’e ulaşabilmiştir. Tarım alanlarının azlığı ilçeden kopmaları artırmıştır. Ama Kuzey Kutbu’nda da olsa her Ermenekli bu taşı ağır memleketin hasretini hep yüreğinde taşımaktadır. Sevindirici olan ben de dahil pek çok Ermeneklinin “hayata yeniden başlamak için” bir dönüş arzusu içinde olmasıdır. Geçmişte bir tane yeşil ağaç göremediğimiz  kale başının (yayla bölgesi) ceviz, elma, kiraz, nar, incir ve elbette sedir ağaçlarıyla bezenmiş olması, bağların yeniden imar edilip üzüm, zeytin, ceviz ağaçlarının yeniden dikilmesi sevindirici bir gelişmedir.

Ermenek’in önemli gelir kaynaklarından biri orman ürünleridir. Bu yöre Sedir’in anavatanı sayılır. Uğruna tarihte savaşlar yapılan bu Sedir ormanlarının Roma kralı Antonius tarafından aşık olduğu Kleopatra’ya çeyiz olarak armağan edildiği de bilinmektedir. Anadolu’da “dağların kadısı” olarak anılan “Katran” ile özdeş olan Sedir, antik uygarlıklar tarafından başta gemi yapımı olmak üzere inşaat sektörlerinde, mobiyacılıkta çok kullanılmış, kabuklarından elde edilen katran ile ise deri hastalıkları tedavisi yapılmıştır.

18 kişinin ölümüne neden olan maden kazasıyla anılsa da Ermenek’in bir diğer gelir kaynağı kömürdür. Başta kiraz olmak üzere gelişen meyvecilik de üreticiyi memnun etmektedir. İçinde herhangi bir katkı maddesi olmayan, doğrudan Ermenek üzümlerinden yapılan şekersiz helva ile Ermenek balı da tercih edilen ürünlerdendir.

Ermenek’te nereler görülmeli?

Ülkemizin 4. büyük baraj gölü olan ve Göksu nehri üzerine kurulan Ermenek Barajı 2012 yılında elektrik üretmeye başlamıştır. Ermenek için yeni bir yaşam ve üretim alanı olan Ermenek Turkuaz Baraj Gölü, belediye başkanı Uğur Sözkesen’in çabalarıyla ve tüm Ermeneklilerin destekleriyle çoktan çekim merkezi haline gelmiştir. Avrupa’da bile az rastlanan kanyonlarda (Nadire Kanyonu) tekne turuna katılmak, gölde balık tutmak, su sporlarına eşlik etmek dışardan gelen konukların da heyecan duyacağı etkinliklerdir.

Dünyanın en önemli mağara ve yer altı sularından biri olan 3750 m. derinliğindeki Maraspoli Mağarası, Ermenek’te görülmesi gereken yerlerden biridir. Ermenek, kaleleri ile de ünlüdür. Mennan Kalesi, Görmeli Köyü sınırları içinde, çok dik ve ulaşımı zor bir tepede yer alır. Dört tarafa hakim bir görünümdedir. Tepesindeki düzlük bir yaşam alanı olarak kullanılmıştır. Hititler dönemine ait olan kale, Karamanoğulları döneminin en son teslim alınan kalesidir. “Sığınılacak yer” anlamına da gelen Mennan’ın, Kültür Bakanlığı tarafından restore edilip, ulaşımı kolaylaştığında turistik çekim merkezlerinden biri olacağına ve Ermenek’e ilgiyi artıracağına inanıyorum.

 

Kente girişte sizi karşılayan, Ermenek Kalesi olarak da bilinen, 150 metre yüksekliğindeki Firan Kalesi ise şehri yarım ay şeklinde sarar. Üzerinde hala yapı kalıntıları bulunan ve bir kartal yuvasını andıran bu sarp yükseltiden (horst) Evliya Çelebi, Seyahatnamesi’nde de bahsederek; “İbrete şayan bir kaledir, mutlaka görülmelidir. Ben karada ve denizde 18 padişahlık yer gezdim böyle bir kale görmedim.” demektedir.

 

Ermenek merkezde, 1340’da Karamanoğulları zamanında yapılmış, matematik ve astronomi dersleri okutulmuş, döneminin en büyük eğitim kurumu olan, etkili taç kapsıyla Tol Medrese’yi görmek gerekir. İlçenin en büyük camisi olan Ulu Camii ise ceviz ağacından işlenmiş kapısı, ağaç sütunlarıyla dikkat çeker.

 

Philadelphia (Gökçeseki) Antik Kenti, Kazancı yakınlarındaki Dinek Kulesi, ilginç kabartmasıyla Güneyyurt’taki İkizin, Medusa basil, üçgen alınlıklı kaya mezarlarının olduğu Göktepe Köristanı, ilçeye 30 km uzaklıkta olan, Gezende Köyü’ne yakın ve 55 metre yükseklikten dökülen Ilısu Şelalesi, Balgusan’daki Karamanoğlu Mehmet Bey Türbesi görülmeye değer yerlerdir.

 

Ermenek’e gidildiğinde şırıl şırıl akan suların eşliğinde odun ateşinde pişen sac kebabını yemek için Zeyve Pazarı’na uğramadan dönülmez. Tekeçatı Baraj Gölü’nü temaşa ettikten, özellikle de Balgusan kanyonunda yürüyüş yaptıktan sonra Bayram Hasan’ın yerinde Alabalık yemek ayrıcalıktır. Hasan abi ve eşi ile muhabbet balık kadar lezzetlidir.

 

İlle de Bat

Yemek konusuna geçmişken Ermeneklinin vazgeçemediği birkaç yöresel yemekten de bahsetmekte yarar vardır. Annelerin askere yollarken oğullarının arkasından “batırık suyu içmeden giden yavrum” diye ağıtlar yaktığı “Batırık” Ermenek mutfağının vazgeçilmezidir. İlk yiyen konuklar için farklı gelse de Ermenekli için 3 öğün tercih edilir. Batırığı denemek isteyenler için kısa bir tarif yaparsak; kişi başına bir çay bardağı ince bulgur(düğürcük), yeteri kadar domates (sıcak suda ıslatılmış domates/eğrim kurusu da olur), bir baş soğan, iki yeşil biber, yarım demet maydonoz, bir dal fesleğen (olmazsa olmazı), bir su bardağı dövülmüş ceviz, tuz, karabiber, yeteri kadar su hazırsa gerisi kolay. Domatesler soyulur, ince doğranır veya rendelenir. Soğan, maydonoz, fesleğen ve biber incecik doğranır, ince bulgur (düğürcük), ceviz, tuz da ilave edilerek yoğrulur. İstenirse su katmadan biraz sıkma ayrılır. Daha sonra buna su ilave edilerek sulandırılır ve karıştırılır. Yanında salatalık, haşlanmış lahana veya asma yaprağı ile servis yapılır.

 

Diğer lezzetler ise; tarhanabaşı, deli börek, arabaşı çorbası, sac böreği, topalak, sac kebabı, su böreği, Ermenek dolması, darı (mısır) pilavı, ekmek kadayıfı, pekmez helvasıdır. Cuma günleri yöresel ürünleri satın almak mümkündür.

Ermenek’e nasıl ulaşılır?

İstanbul’dan otomobille yola çıkanlar için Ermenek 879 km olup 10 saatte gidilebilmektedir. Uçak ile Konya ya da Gazipaşa Havalimanına inip, kiralanan araçla 3 saatte Ermenek’e ulaşmak mümkündür. Elbette İstanbul’dan (doğrudan), Konya’dan otobüsle, Alanya’dan minibüs ile de ulaşılabilir.

 

Ermenek’te nerede konaklanır?

Ermenek Selçuklu Otel (Tel: 0338 716 40 80), Konarkon Otel (0338 716 1717), Ermenek Belediyesi Konukevi (0338 716 34 46) yörenin konaklama gereksinimini karşılamaktadır.

 

Ermenek Tanıtım Videosu: https://www.youtube.com/watch?v=cz1Z3_zSlDQ

Ermenek Belediyesi: http://ermenek.bel.tr/

ERÇEV Vakfı : http://www.ercevvakfi.com/